Đến với du lịch Quảng Ninh, du lịch Hạ Long, du khách không chỉ mong muốn 1 lần được đến thăm kỳ quan thiên nhiên của thế giới - Vịnh Hạ Long, mà còn muốn khám phá những điều mới lạ xung quanh của mảnh đất được coi là Việt Nam thu nhỏ này. Nếu nói Quảng Ninh là một Việt Nam thu nhỏ, thì công trình Bảo tàng Quảng Ninh cũng chính là một Quảng Ninh thu nhỏ, luôn hấp dẫn rất nhiều du khách trong và ngoài nước ghé thăm và tìm hiểu.
Bảo tàng Quảng Ninh là công trình kiến trúc - nghệ thuật độc đáo của tỉnh Quảng Ninh, là địa chỉ tham quan du lịch, học tập không thể thiếu dành cho người dân và du khách. Được khánh thành vào ngày 14/02/2013, toàn bộ không gian trưng bày của Bảo tàng đem đến cho khách tham quan một cái nhìn đầy đủ nhất về vùng đất và con người Quảng Ninh.
Bảo tàng Quảng Ninh nằm trong cụm công trình Bảo tàng – Thư viện ở phường Hồng Hải (TP Hạ Long) bên bờ vịnh Hạ Long - di sản, kỳ quan thiên nhiên thế giới. Thiết kế có giá trị hơn 900 tỷ đồng này của kiến trúc sư người Tây Ban Nha Salvador Perez Arroyo đã giúp Bảo tàng – Thư viện Quảng Ninh đoạt giải Công trình của năm 2013.
Ấn tượng đặc biệt ban đầu cho du khách đến tham quan đó là phần vỏ kính của khối nhà mang màu đen tuyền như tấm gương khổng lồ phản chiếu hình ảnh biển trời Hạ Long. Khu vực trưng bày ngoài trời có khối than nguyên khối lớn nhất đạt kỷ lục Việt Nam – 28 tấn và cũng sẽ là nơi trưng bày các tác phẩm điêu khắc nghệ thuật đặc sắc khác.
Bước vào bên trong, không gian chính của Bảo tàng gồm 3 tầng, phác họa những nét cơ bản và đặc trưng nhất về vùng đất Quảng Ninh theo cả không gian và thời gian, từ xưa đến nay, từ miền núi tới đồng bằng, vùng biển với những hiện vật mang hàm lượng giá trị khoa học cao. Trái với màu đen bên ngoài, trắng lại là màu sắc chủ đạo cho không gian bên trong nhằm làm nổi bật các hiện vật trưng bày.
Tầng 1 là không gian của biển cả và thiên nhiên. Điểm nhấn độc đáo của tầng 1 là 4 cột trưng bày dạng ống núi được bao phủ bởi lớp vải mang hình ảnh núi đá vịnh Hạ Long, kết hợp trình chiếu ánh sáng tạo hiệu ứng nước biển khiến du khách có cảm giác như đang đi trong lòng vịnh hùng vĩ.
Mỗi ống núi là một không gian riêng của quá trình kiến tạo địa chất, biển và hệ sinh thái biển, động thực vật đặc hữu, các loài côn trùng. Ngoài các màn hình Led chiếu phim tài liệu theo chủ đề, nơi này còn có hệ thống máy chiếu 3D tạo cảm giác “đi giữa lòng đại dương” cho du khách.
Tầng 2 có nhiều khu trưng bày độc đáo. Với thiết kế mô phỏng lòng thuyền, gian đầu là nơi trưng bày các hiện vật khảo cổ của các thời kỳ lịch sử tiền sơ sử, sơ sử cho tới cận đại – phác họa nên hình ảnh của một vùng đất Quảng Ninh nhiều biến động.
Nếu khu vực trưng bày Quảng Ninh thời chống Pháp được thiết kế với rừng cây bao phủ tượng trưng cho chiến khu Đông Triều anh hùng thì thời kỳ chống Mỹ lại được đặt trong không gian tựa như khoang máy bay, gợi nhớ về chiến công của lực lượng không quân.
Không gian văn hóa tâm linh gắn với Yên Tử và thiền phái Trúc Lâm được bố trí một khu vực riêng. Tại đây có mô hình chùa Đồng và nhiều hiện vật cổ quý báu, thêm vào đó là màn hình lớn trình chiếu hình ảnh trực tiếp từ Khu di tích và danh thắng Yên Tử 24/24h. Ngay cạnh đó là không gian của các hiện vật di sản nhà Trần ở Đông Triều.
Hành lang dẫn sang khu trưng bày các hiện vật gốm sứ của Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản và Thái Lan. Từ đây, du khách có thể ngắm vịnh Hạ Long từ trên cao qua cửa kính và nghỉ ngơi thư giãn trước khi tiếp tục hành trình.
Sa bàn khai trường lộ thiên của mỏ than Cọc 6 tại tầng 3. Toàn bộ lịch sử ngành công nghiệp khai thác than Quảng Ninh từ thời Nguyễn, Pháp thuộc cho đến ngày nay được phác họa tương đối đầy đủ tại đây.
Một hầm lò khai thác than tỉ lệ 1:1 mô phỏng với những cột chống, xe goòng, công nhân mỏ đang làm việc,... sẽ đem đến những cảm nhận chân thực, sống động nhất cho du khách, tựa như bước vào một hầm lò thực sự.
Không gian trưng bày về văn hóa, đời sống của 14 dân tộc tỉnh Quảng Ninh như Kinh, Dao, Sán Dìu, Tày, Hoa,... Nơi đây có những mái nhà, cột gỗ, đồ dùng được mang từ nơi sinh sống của người dân bản địa về tạo dựng thành.
Không gian cuối cùng của Bảo tàng là nơi trưng bày hình ảnh Bác Hồ với Quảng Ninh – nơi vinh dự được đón Bác về thăm 7 lần. Năm 1946, Bác đã nói: “Vùng mỏ của đất nước ta thật là đẹp và giàu. Thợ mỏ của ta thật vô cùng anh dũng”. Cùng với những tư liệu lịch sử khác, đây là nơi có ý nghĩa giáo dục quý báu cho mọi thế hệ người Quảng Ninh hôm nay.
Món quà đặc biệt Bảo tàng Quảng Ninh dành cho khách tham quan: những con dấu mang hình ảnh của Bác Hồ với người dân Quảng Ninh. Hiện nay, Bảo tàng Quảng Ninh đã đang tiếp tục hoàn thiện không gian trưng bày, biến nơi đây trở thành địa điểm tham quan du lịch hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước.
Lưu ý:
Bảo tàng Quảng Ninh mở cửa từ Thứ Ba đến Chủ Nhật, nghỉ Thứ Hai và các ngày lễ, tết (trừ khách đoàn liên hệ trước). Khách tham quan có thể đăng ký để được thuyết minh bằng Tiếng Việt, Anh hoặc Pháp.
Từ ngày 1//3/2015, Bảo tàng Quảng Ninh chính thức thu phí tham quan. Mức phí dao động từ 10.000 đến 30.000 đồng.
Các đối tượng như: Người khuyết tật, trẻ em có chiều cao dưới 1,2m, học sinh, sinh viên đang học tập tại các nhà trường thuộc hệ thống giáo dục quốc dân được nhà trường tổ chức cho đi tham quan, học tập nghiên cứu được miễn phí. Một số đối tượng khác nằm trong quy định của Bảo tàng sẽ được giảm phí 50%